Cha con nghĩa nặng

- Hồ Biểu Chánh sinh năm 1885 mất năm 1958, tên khai sinh là Hồ Văn Trung, quê ở xã Bình Thành huyện Kiến Hoà, tỉnh Định Tường (nay là tỉnh Kiên Giang). Trong gần 50 năm cầm bút cần mẫn sáng tác, Hồ Biểu Chánh đã để lại một số lượng sáng tác khá lớn. Ông thành công nhất ở thể loại tiểu thuyết. Một số tác phẩm tuy còn hạn chế về mặt tư tưởng nhưng nhìn chung ông đã đóng góp công sức tích cực vào việc hình thành thể loại tiểu  thuyết của dân tộc ta trong chặng đường phôi thai đầu tiên.

- Cha con nghĩa nặng là tác phẩm tiêu biểu cho phong cách tiểu thuyết của Hồ Biểu Chánh. Tác phẩm viết về cảnh ngộ bất hạnh của gia đình một người nông dân tên là Trần văn Sửu. Do vô tình phạm tội giết vợ Trần Văn Sửu đã phải bỏ trốn, để lại hai đứa con thơ là Quyên và Tí cho bố vợ là hương thị Tào nuôi. Thằng Tí và con Quyên đều được mọi người thương yêu. Sống vất vả cực nhọc nơi đất khách quê người, Trần Văn Sửu không nguôi nhớ về các con. Và anh trở về vào đúng lúc các con đang chuẩn bị xây dựng gia đình. Đoạn trích kể về cuộc trở về này.

Câu 1:

- Phần 1: Cuộc rượt đuổi của hai cha con, từ đầu đến  “không nói được một tiếng chi hết”. Sau nhiều năm sống lẩn trốn cực khổ, Trần Văn Sửu cải trang thành người Thổ trở về quê với mong muốn tha thiết là được gặp hai con. Nhưng sau khi nghe bố vợ phân tích lợi hại của việc gặp mặt hai con, Trần Văn Sửu phải nén nỗi nhớ mong để ra đi, mong không làm ảnh hưởng đến hạnh phúc của các con. Ông chào bố vợ và ra đI trong lòng vô cùng đau khổ. Thằng Tí lén nghe được cuộc chuyện trò giữa ông ngoại và cha, anh chạy theo cha. Trần Văn Sửu tưởng người làng đuổi bắt nên cố chạy thật nhanh, Tí thì cố đuổi theo cha. Vì thế cuộc rượt đuổi diễn ra rất gay gắt. Đến cầu Mê Tức mới gặp nhau khi Trần Văn Sửu đang định tự vẫn, chấm dứt những ngày khổ cực. Cha con gặp nhau vô cùng mừng rỡ.

- Phần 2: Cuộc gặp gỡ của hai cha con sau hơn mười năm xa cách, phần còn lại. Hai cha con gặp nhau mừng mừng tủi tủi. Cha muốn bỏ đi xa để không làm ảnh hưởng đến hạnh phúc của các con, con trai không chịu để cha đi, anh sẵn sàng theo để chăm sóc cha dù phải chịu vất vả cực nhọc.

Câu 2:

*Tình cha đối với con của Trần Văn Sửu*

- Anh Sửu là một người cha có lòng yêu thương con hết mực. Trong những ngày bỏ trốn, anh luôn canh cánh trong lõng nỗi thương nhớ và lo lắng cho những đứa con của mình. Khi trở về, thấy được các con mình có cuộc sống hạnh phúc, ổn định, anh lại vì hạnh phúc của con, nhất quyết hi sinh cho cuộc sống riêng. Anh không muốn liên lụy đến các con nên có ý định nhảy xuống sông tự tử.

- Nhưng tấm lòng của anh đã được đền đáp. Con của anh, thằng Tí, đã nghe được cuộc trò chuyện của cha mình và thương cha nhiều hơn. Sau cuộc gặp gỡ và nói chuyện với con, nhận ra con không hề oán hận mình vì đã gây ra cái chết cho mẹ chúng và bỏ chúng bơ vơ côi cút và ngược lại chúng rất hiếu thảo, anh cảm thấy vô cùng mãn nguyện. Ý nghĩa rời xa con để con được sống hạnh phúc lại trỗi dậy trong anh, anh muốn rời xa con vĩnh viễn. Trước đây trong những ngày biệt xứ, anh muốn sống để được gặp con nhưng giờ đây, anh lại muốn chết để con được bình yên. Anh đúng là một người cha có nghĩa.

*Tình con đối với cha của nhân vật Tí.*

- Sau khi nghe được cuộc trò chuyện giữa cha và ông ngoại, hiểu cha và thương cha nhiều hơn, Tí dứt khoát chạy theo cha mời cha về sống với mình cho bằng được. Khi cha nhất định đi, Tí quyết tâm theo cha dù chân trời góc biển, dù cha có bị truy đuổi, có là kẻ tù tội,  quyết đi theo đặng làm mà nuôi cha, chừng nào cha chết thì con sẽ về. Tí muốn cha mình có cuộc sống thanh thản và vui vẻ lúc tuổi già để bù đắp những tháng ngày cực khổ đã qua.

- Tí sẵn sàng hi sinh, chối bỏ cả hạnh phúc của bản thân để chăm sóc và được sống bên cha. Sự kiên quyết và tấm lòng hiếu thảo của con đã khiến cha vô cùng cảm động, cuối cùng phải nghe theo con, vì con mà tiếp tục sống. Tình cảm cha con của họ thật đáng quý biết bao.

Câu 3:

- Nhà văn đã đẩy hai nhân vật vào một tình huống rất khó xử. Và qua cuộc bàn tính, giằng co giữa hai cha con, nhà văn đã diễn tả được một cách xúc động mong muốn sum họp của hai cha con.

- Trần Văn Sửu mang tội giết vợ nên phải sống lẩn trốn, việc trở về của anh chắc chắn sẽ làm ảnh hưởng đến hai con. Vì Quyên và Tí được mọi người thương nên đều chuẩn bị lấy vợ, lấy chồng. Nừu Trần Văn Sửu xuất hiện và với tiếng giết vợ, hai con ông khó mà có được hạnh phúc trọn vẹn. Ông đã quyết tâm ra đi nhưng lại rất đau khổ và có ý định tự vẫn. Họ đã phải đứng trước những trở ngại rất lớn Cha không thể trở về vì nếu về hàng tổng sẽ bắt, hạnh phúc của các con sẽ bị ảnh hưởng. Con theo cha thì sẽ phải chịu khổ cực và không chăm sóc được ông ngoại. Hai cha con bàn tính ngược xuôi mãi. Cuối cùng cũng đưa ra được quyết định. Đẩy nhân vật vào tình huống khó xử ấy, nhà văn đã thể hiện rất cảm động tình cha con giữa hai người.

- Tí là một người con có hiếu. Anh biết xử sự một cách trọn nghĩa vẹn tình. Vì tấm lòng yêu thương với cha, anh đã chấp nhận hy sinh hạnh phúc riêng để theo chăm sóc cha, bù đắp lại cho người cha những ngày vất vả khổ cực. Anh là một thanh niên trẻ nhưng suy nghĩ chín chắn. Nhân vật này đã thể hiện quan niệm tốt đẹp về đạo lí làm người, làm con cùng những quan niệm về đạo đức truyền thống của nhà văn. Nhà văn đề cao những giá trị đạo đức truyền thống như chữ trung, chữ hiếu

Câu 4:

- Ngôn ngữ trong sáng tác của Hồ Biểu Chánh đậm chất Nam Bộ. Ta có thể còn gặp lại lối văn biền ngẫu ở tiểu thuyết của ông. Về cơ bản, ngôn ngữ trong tiểu thuyết Hồ Biểu Chánh đã tiến gần với lời ăn tiếng nói hàng ngày, một thứ ngôn ngữ “bình dân” đậm chất Nam Bộ đã thấm sâu vào ngôn ngữ kể chuyện và trở thành văn phong riêng. Phương ngữ Nam Bộ mà tác giả sử dụng một mặt tạo ra sắc thái cá thể cho lời kể, mặt khác có tác dụng làm nhạt đi màu sắc “bác học”, để câu chuyện gần gũi hơn với chính hiện thực sản sinh ra nó.

Câu 5:

- Sức hấp dẫn của truyện thể hiện ở cách kể mộc mạc, không có nhiều tình huống bất ngờ, xung đột cao trào nhưng lại rất cuốn hút qua những diễn biến nội tâm nhân vật. Hệ thống ngôn ngữ giản dị, gần gũi, quen thuộc với con người Nam Bộ. Tính cách nhân vật được khắc họa rõ nét.

- Để thể hiện tình cha con sâu nặng, tác giả xây dựng tình huống truyện giàu kịch tính qua cuộc gặp gỡ và đối thoại giữa hai cha con mâu thuẫn giữa tình cha thương con và hạnh phúc của con, giữa hạnh phúc của con với tình con thương cha.

- Đoạn văn còn thể hiện những mâu thuẫn, căng thẳng đến đỉnh điểm về tâm lí của nhân vật. Kịch tính của truyện càng khẳng định tính giá trị của tác phẩm khi những mâu thuẫn đó được giải quyết một cách thỏa đáng, không gượng ép và hợp đạo lí.