Hiện nay trên lớp chúng ta được học rất
nhiều các kiến thức mà thầy cô truyền đạt và chúng ta chỉ đơn thuần là ghi lại
chúng một cách thụ động vào vở để về nhà học thuộc nguyên bài như vậy, mà không
biết chọn ra những từ khóa rồi sắp xếp chúng lại một cách sao khoa học để cho dễ
học thuộc. Thử hình dung xem nếu ngày thi cận kề mà chúng ta ôn lại các kiến thức
đã học thì sẽ mất rất nhiều thời gian nếu như chúng ta không sắp xếp nó lại cho
gọn gàng, khoa học. Vậy thì giải pháp cho vấn đề trên là gì? Đó chính là sơ đồ
tư duy
sơ đồ tư duy |
Sơ đồ tư duy (Mindmap) là phương
pháp được đưa ra như là một phương tiện mạnh để tận dụng khả năng ghi nhận hình
ảnh của bộ não. Đây là cách để ghi nhớ chi tiết, để tổng hợp, hay để phân tích
một vấn đề ra thành một dạng của lược đồ phân nhánh. Phương pháp này được phát
triển vào cuối thập niên 60 (thế kỷ 20) bởi Tony Buzan, giúp ghi lại bài giảng
mà chỉ dùng các từ then chốt và các hình ảnh. Cách ghi chép này nhanh, dễ nhớ
và dễ ôn tập hơn.
Phương pháp này khai thác khả năng ghi nhớ và liên hệ các dữ
kiện lại với nhau bằng cách sử dụng màu sắc, một cấu trúc cơ bản được phát triển
rộng ra từ trung tâm, chúng dùng các đường kẻ, các biểu tượng, từ ngữ và hình ảnh
theo một bộ các quy tắc đơn giản, cơ bản, tự nhiên và dễ hiểu. Với một sơ đồ tư duy, một danh sách dài gồm những thông tin đơn điệu có thể
biến thành một bản đồ đầy màu sắc, sinh động, dễ nhớ, được tổ chức chặt chẽ. Nó
kết hợp nhịp nhàng với cơ chế hoạt động tự nhiên của não chúng ta. Việc nhớ và
gợi lại thông tin sau này sẽ dễ dàng, đáng tin cậy hơn so với khi sử dụng kỹ
thuật ghi chép truyền thống rất nhàm
chán, không màu sắc, chỉ đơn giản là ghi chú, liệt kê lại những từ khóa.
cấu trúc của sơ đồ tư duy |
Muốn vẽ một sơ đồ
tư duy thì cần có 4 bước sau:
Bước 1: vẽ chủ đề ở trung tâm
Bước đầu tiên trong việc tạo ra một Sơ Đồ Tư Duy là vẽ chủ đề
ở trung tâm trên một mảnh giấy (đặt nằm ngang).
Quy tắc vẽ chủ đề:
- Bạn
cần phải vẽ chủ đề ở trung tâm để từ đó phát triển ra các ý khác.
- Bạn
có thể tự do sử dụng tất cả màu sắc mà bạn thích.
- Bạn
không nên đóng khung hoặc che chắn mất hình vẽ chủ đề vì chủ đề cần được
làm nổi bật dễ nhớ.
- Bạn
có thể bổ sung từ ngữ vào hình vẽ chủ đề nếu chủ đề không rõ ràng.
- Một
bí quyết vẽ chủ đề là chủ đề nên được vẽ to cỡ hai đồng xu “5000 đồng”.
Bước 2: vẽ tiêu đề phụ
Bước tiếp
theo là vẽ thêm các tiêu đề phụ vào chủ đề trung tâm.
Quy tắc vẽ
tiêu đề phụ:
- Tiêu đề phụ nên được viết bằng CHỮ IN HOA nằm trên
các nhánh dày để làm nổi bật.
- Tiêu đề phụ nên được vẽ gắn liền với trung tâm.
- Tiêu đề phụ nên được vẽ theo hướng chéo góc (chứ
không nằm ngang) để nhiều nhánh phụ khác có thể được vẽ tỏa ra một cách dễ
dàng.
Bước 3: vẽ ý chính và các chi tiết hỗ trợ
Quy tắc vẽ ý
chính và chi tiết hỗ trợ:
- Chỉ nên tận dụng các từ khóa và hình ảnh.
- Bất cứ lúc nào có thể, bạn hãy dùng những biểu tượng,
cách viết tắt để tiết kiệm không gian vẽ và thời gian. Mọi người ai cũng
có cách viết tắt riêng cho những từ thông dụng. Bạn hãy phát huy và sáng tạo
thêm nhiều cách viết tắt cho riêng bạn. Đây là một số cách viết tắt
Hình vẽ
Không có: X
có
Suy
ra: =>
Tăng lên / Giảm
xuống: ↑/↓
Lớn hơn / nhỏ
hơn: > / <
- Mỗi từ khóa / hình ảnh nên được vẽ trên một đoạn gấp
khúc riêng trên nhánh. Trên mỗi khúc nên chỉ có tối đa một từ khóa. Việc
này giúp cho nhiều từ khóa mới và những ý khác được nối thêm vào các từ
khóa sẵn có một cách dễ dàng (bằng cách vẽ nối ra từ một khúc).
- Tất cả các nhánh của một ý nên tỏa ra từ một điểm.
- Tất cả các nhánh tỏa ra từ một điểm (thuộc cùng một
ý) nên có cùng một màu.
- Chúng ta thay đổi màu sắc khi đi từ một ý chính ra
đến các ý phụ cụ thể hơn.
Bước 4: thêm hình ảnh để tưởng tượng được phong phú
Bạn có thể
thêm nhiều hình ảnh nhằm giúp các ý quan trọng thêm nổi bật, cũng như giúp lưu
chúng vào trí nhớ của bạn tốt hơn.
Những lưu ý
cần thiết để có một sơ đồ tư duy hoàn thiện:
Ø Dùng một hình ảnh hay bức tranh cho ý tưởng trung tâm. một hình ảnh có
giá trị tương đương cả nghìn từ và giúp ta sử dụng trí tưởng tượng của mình.
Ø Luôn sử dụng màu sắc . vì màu sắc cũng có tác dụng kích
thích não như hình ảnh. Màu sắc mang đến cho sơ đồ Tư duy những rung động cộng hưởng,
mang lại sức sống và năng lượng vô tận cho tư duy sáng tạo và nó cũng thật vui
mắt.
Ø Vẽ nhiều nhánh cong hơn đường thẳng. Giống như các nhánh
cây, các đường cong có tổ chức sẽ lôi cuốn và thu hút được sự chú ý của mắt hơn
rất nhiều. Một sơ đồ tư duy mà chỉ có những đường thẳng thì thật là
nhàm chán.
Ø Sử dụng một từ khóa
trong mỗi dòng. Bởi, các
từ khóa mang lại cho Bản đồ Tư duy của ta nhiều sức mạnh và khả năng linh hoạt
cao. Mỗi từ hay mỗi hình ảnh đơn lẻ giống như một cấp số nhân, mang đến cho những
sự liên tưởng và liên kết của nó diện mạo đặc biệt.
Ø
Dùng
những hình ảnh xuyên suốt. hình
ảnh nhằm giúp các ý quan trọng thêm nổi bật, cũng như giúp lưu chúng vào trí nhớ
của bạn tốt hơn.
Hãy vẽ sơ đồ tư duy để có thể tiết kiệm thời gian và học
dễ dàng hơn. Chúc các bạn thành công.